Projekat pomaže Opštine Paraćin u cilju ostvarivanja javnog interesa u oblasti javnog informisanja u 2023. godini
Teritorija na kojoj se danas nalazi Opština Paraćin je hiljadama godina bila veoma naseljena različitim plemenima i narodima. Zahvaljujući tome, kada bi neko imao za cilj da pobroji sve najznačajnije događaje i epohe ovog prostora, morao bi da se zaista pomuči i utroši mnogo vremena i prostora. Od rimskog puta Via militaris koji je kasnije postao Carigradski drum, preko srednjevekovnih starih gradova poput Petrusa, manastirske kulture i uloge Paraćina u oslobađanju od Turaka, a kasnije i od Bugara, Austrougara i Nemaca, istorijat i značaj ovog mesta su istorijski na veoma zapaženom nivou.
Ipak, ni svi pomenuti događaji i faze ne bi činili potpunu priču, jer je istorijat ovog prostora zapravo mnogo stariji i seže do nekoliko milenijuma pre nove ere. To sa sigurnošću možemo da tvrdimo, pre svega, jer postoji nekoliko veoma velikih i značajnih arheoloških nalazišta u Opštini Paraćin u kojima se mogu naći dokazi o naseljima na ovim prostorija u periodima praistorije.
Arheološko nalazište u Drenovcu
Otkriveno 1962. godine, kada je građen autoput Beograd- Niš. nalaziše u Drenovcu jedno je od najznačajnijih i najvećih u Srbiji i na Balkanu jer ostaci pronađeni u njemu datiraju još iz neolita. Reč je o mlađem kamenom dobu koje je počelo pre nekih 12000 godina, a ostaci ovom nalazištu stari su oko 7000 godina.
Na ovom nekadašnjem naselju primitivnih ljudi, koje je zauzimalo prostor od neverovatnih 40 hektara pronađeni su ostaci oruđa, oružja, keramičkog posuđa, kuća, pa čak i skeleti tadašnjih stanovnika. Pretpostavlja se da su ljudi ovog doba na ovom prostoru živeli više od 600 godina. Podaci ukazuju na to da je ovde živelo oko 2000 ljudi u jednom trenutku.
Interesantno je da je otkriveno da je većina kuća ovde bila na sprat, odnosno, iz dva nivoa, što je bilo veliko arhitektonsko dostignuće za ovaj period.
Ovo nalazište predstavlja deo onoga što je poznato kao Vinčanska kultura i u njemu su pronađene dve antropomorfne figurine koje predstavljaju žene na tronu. One su dobro očuvane i veličine su oko 30 centimetara, a zvanični nazivi su im Moravka 1 i Moravka 2.
Ovakva i slična otkrića privukla su veliku pažnju različitih istraživača iz Srbije i okruženja, koji su obavljali iskopine pod vođstvom Zavičajnog muzeja u Paraćinu i Jagodini, Arheološkog instituta u Beogradu… Takođe, radi se na tome da ovo postane i značajna turistička atrakcija, naročito ako se uzme u obzir da nije jedina u blizini.
Nalazište Slatina
Drenovačko nalazište je, zapravo, deo šireg prostora Opštine Paraćin koje se naziva još i „Slatina“. Ono se prostire od desne obale reke Crnice, nekih pet kilometara pre ušća u Veliku Moravu, Karađorđevog brda, pa sve do Drenovca, a, verovatno i nešto dalje.
Ovaj lokalitet je ogroman i veoma specifičan po nekoliko kategorija. Najpre, podaci dobijeni iz analize lokaliteta ukazuju na mogućnost da je vinčanskim naseljima neposredno prethodilo naselje sa zemunicama satčevačke kulture. Ovo ne znači mnogo laicima i običnim građanima, ali predstavlja veoma značajan podatak za arheologe.
Ono gde javnost biva više zainteresovana za ovakva nalazišta je kada, na različite načine, davna prošlost počne da utiče na njihovu sadašnjost. Takvih primera je nekoliko i uglavnom su u vezi sa situacijama kada privatno iskopavanje ili gradnju prekine neočekivano otkriće.
Jedan od najinteresantnijih i najaktuelnijih takvih primera je kada je, prilikom izgradnje Lidl marketa u Paraćinu, otkriveno još jedno nalazište. Tada je otkriveno nalazište iz bronzanog doba, ostaci nekropola koji datiraju iz 1000 do 1500 godina pre nove ere. Zapravo, ovo je bio deo onoga što je profesor Milutin Garašanin davne 1962. nazvao Paraćinskom kulturom bronzanog doba.
Naravno, radovi su bili obustavljeni na određeni period, dok arheolozi nisu završili svoj deo posla, konzervirali i izmestili ostatke. Zbog toga danas na ulazu u taj market stoji zastakljeni deo u kojem se nalaze replike onoga što je ispod njega pronađeno.
Dakle, dok se za čitavo Pomoravlje kaže da „šta god pobodeš u zemlju će i izrasti“ za Paraćin se može reći da „gde god ubodeš u zemlju možeš naći nešto od istorijske vrednosti“. Iz godine u godinu ovaj prostor okuplja sve više turista, istraživača i entuzijasta, jer priče koje krije zemlja Paraćina, mogu biti veoma iznenađujuće i,nadasve, stare, te bi bilo šteta propustiti ih. Naposletku, nikada se ne zna šta one mogu da nam kažu.