Uticaj Velike Morave na specifičnu riblju kuhinju Paraćina i Pomoravlja
FOTO: https://turizam.cuprija.rs

Uticaj Velike Morave na specifičnu riblju kuhinju Paraćina i Pomoravlja

MEDIJSKI PROJEKAT KOJI PROIZVODI: "MEDIATIM PROJEKAT - PARAĆIN" podržan sredstvima opštine Paraćin

Velika Morava je jedna od najznačajnijih reka u Srbiji. Nastaje spajanjem Južne i Zapadne Morave kod Stalaća a uliva se u Dunav, te pripada crnomorskom slivu. Morava je duga 245 kilometara, ali je zapravo znatno kraća. Ova reka je, zajedno sa Zapadnom Moravom najduža srpska reka jer njihove zajedničke dužine čine 493 kilometara. Širina korita kreće se od 80 do 200 metara, dok je njena najveća dubina nekih 10 metara.

Prosečni protok Velike Morave je 255 kubika u sekundi, ali ovaj protok jako varira jer zavisi od količine padavina. Kada je obilnija količina kiša i topljenja snega, kakav je slučaj u proleće, protok može biti i veći.

Na svom toku od Stalaća do Dunava, u koji se uliva između Smedereva i Kostolca kod sela Kulič i Dubravice, Morava protiče kroz Varvarin, Paraćin, Ćupriju, Jagodinu, Batočinu, Markovac, Lapovo, Svilajnac, Veliku Planu, Požarevac i Smederevo.

Velika Morava protiče sa zapadne strane Opštine Paraćin. Ukoliko se posmatra od juga prema severu ona protiče kroz atare sela Drenovac, Sikirica, Gornje i Donje Vidovo, Svojnovo, Potočac, Čepure Šavac, Raševicu i Trešnjevicu. Iako je ukupnu dužinu toka kroz Paraćin veoma teško odrediti, procenjuje se da ona iznosi između 17 i 18 kilometara.

Biljni i životinjski svet oko i u Velikoj Moravi je veoma bogat. U njoj su zastupljeni mrena, šaran, klen, smuđ, skuša a može se naići i na po kojeg soma. Međutim, s obzirom na sve veći broj divljih deponija oko reke, činjenice da meštani mnogih okolnih sela, usled nepostojanja adekvatne kanalizacije ali i bezobzirnosti i lenjosti često bacaju otpad u reku, Morava je iz godine u godinu sve zagađenija.

FOTO: https://turizam.cuprija.rs

S druge strane, Sedamnaest kilometara od Paraćina ka putu ka Zaječaru sa leve strane nalazi se poznato izletište Grza koje nosi ime po reci koja kroz njega protiče. Ovde, na obroncima Južnog Kučaja, Paraćinci dolaze da se nadišu čistog vazduha, nagledaju prelepe prirode i naslušaju žubora vode.

Reka Grza nastaje spajanjem Ivanštice, poznatije kao Mala Grza, i Velike Čestobrodice. Mala Grza izvire na 480 metara nadmorske visine i na toj visini, ali i na ušću sa Velikom Čestobrodicom voda je kristalno čista te se može piti. Sama Grza dugačka je 23 kilometara, protiče kroz klisuru duboku 300 metara i okružena je brdima i visovima Južnih Kučaja. Uliva se u Crnicu, kao njena leva pritoka, koja protiče kroz Paraćin.

FOTO: Kanal M, arhiva

Okolina reke veoma je bogata biljnim i životinjskim svetom te je samo izletište prepuno bukvom i grabom, kao najdominantnijim biljem. Pored toga oko vrela su u većoj meri zastupljene mahovine, zeljasta vegetacija, hrastove šume, posebno na južnoj strani.

Grzu naseljava veliki broj riba, vodozemaca i gmizavaca. Tako, ovde se mogu naći potočna pastrmka, klen, krkuša, peš i rečna mrena, ali i šareni daždevnjak, mali mrmoljak, šumarska i livadska žaba, zidni gušter, šumska kornjača i obična krastača.