Prva žvaka u tubi proizvedena u Jugoslaviji
Projekat podržala Opština Paraćin, po Konkursu za sufinansiranje projekata u oblasti javnog interesa za 2019. godinu
Proizvodnja slatkiša ima dugu istoriju u Paraćinu. Pored dobrog saobraćajnog položaja, na to je u najvećoj meri uticala činjenica da je u Ćupriji prerađivan šećer – glavna sirovina neophodna za slatkiše. Još je 1923. u Paraćinu otvorena prva fabrika Bombona, ratluka i čokolada „Braten“ iz koje se kasnije, 1947. razvila čuvena „Paraćinka“ Paraćin, koja i danas radi. Među najpopularnijim proizvodima „Paraćinke“ su bez sumnje žvakaće gume koje su počele da se proizvode sedamdesetih godina.
Od tada, žvakaće gume će postati proizvod po kome će „Paraćinka“ ostati upamćena do današnjih dana i više od pedeset godina jedan od najvećih proizvođača svih vrsta guma za žvakanje u Srbiji. Inovacije na polju proizvodnje žvakaćih guma postaju obeležje poslovne politike.“- naglašavaju autorke knjige „Privreda Paraćina – od mlina do savremene industrije“ Hristina Mihić i Estela Radonjić Živkov.
Jedan od svakako najpoznatijih proizvoda ove fabrike je čuvena žvaka u tubi – „Žvazbuka“. Ona je počela da se proizvodi osamdesetih godina, tačnije 1985. i bila je prva žvaka u tubi proizvedena na tlu stare Jugoslavije, a od devedesetih godina i jedina.
„Žvazbuka“ je specifičnog ukusa sa aromom jagode. Pakovana je u tubi tako da je njen vlasnik mogao da dozira količinu žvake koju želi da žvaće. Kako je bila veoma popularna u celoj zemlji, retko da bi jedno pakovanje „Žvazbuke“ trajalo duže od jednog dana.
Brend i ideja iza „Žvazbuke“
Nije samo inovativnost i činjenica da je žvaka u tubi doprinela popularnosti i razvoju brenda „Žvazbuke“. Sam njen naziv kovanica je dveju reči: „žvaka“ i „azbuka“. Ideja je bila da se kroz popularizaciju žvake popularizuje ćirilica, naročioto kod dece, koja su bila i najveći konzumenti ove poslastice.
Koliko je ovaj proizvod u to vreme bio ozbiljan i jak ukazuje i to da je dizajn i ilustracije za njega radio čuveni dizajner Dušan Petričić.
On oslikao i klasičnu „Žvazbuku“ u tubi ali i jednu posebnu vrstu „Žvazbuke“ koja je nastala nešto kasnije.
„Zbog velike popularnosti ove žvake, napravljena je i njena verzija u čvrstom obliku u vidu 30 jastučića od kojih je na svakom pakovanju utisnuto jedno slovo azbuke. Slova sa omota žvake koristila su se kao sredstvo za igru.
Od njih su se pravile Vukove poslovice koje su deca slala kao nagradnu igru. Kasnije su slova postala i neizostavnosredstvo za slaganje reči i izradu kolaža u spomenarima, a najpopularije je bilo slagati svoje ime i prezime, ime drugara ili simpatije“– objašnjavaju u svojoj knjizi Hristina Mihić i Estela Radonjić Živkov.
Ova kampanja za promociju ćirilice trajala je od 1987. do 1988. Dakle, „Žvazbuka“ je u sebe integrisala inovativnost i zanimljivost, kvalitetan dizajn i ukus ali i popularizaciju tema od društvenog značaja poput pismenosti i igre.
Kako ova pitanja danas nisu ništa manje vežna nego pre, a i kako se mnoge nešto starije generacije se još sa setom sećaju specifične arome „Žvazbuke“ ne čudi što su proizvođači 2014. odlučili da nakon duge pauze nastave sa proizvodnjom ovog brenda.
Drugi brendovi „Paraćinke“
„Žvazbuka“ je najpoznatiji ali nije jedini slatki brend „Paraćinke“ koji je imao svjih pet minuta slave.
Među najstarijim je svakako ratluk koji je nastao pre više od 90 godina u fabrici braće Miljoković, iz koje je nastala „Paraćinka“. Trebalo bi pomenuti i „Drops“ bombone proizvedene 1967., ali i žvake „Tifi“.
Ove žvake su proizvedene prvi put 1990. povodom Svetskog prvenstva u fudbalu koje je održano u Italiji. Išle su u pakovanju sa nalepnicom u bojama klubova Crvene zvezde i Partizana, odnosno, kombinacijama crvene i bele i crne i bele. U ovom periodu je „Paraćinka“ ostvarila najveću prodaju, jer su žvake kupovane, pored zbog dobrog ukusa, zbog upotrebe nalepnica kao navijačkih obeležija i rekvizita.