Srednjevekovne lokacije u Opštini Rekovac se izuzetnom istorijom i značajem za srpski narod
Foto: .Projekat pomaže Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije, po Konkursu proizvodnje medijskih sadržaja koji promovišu i afirmišu teme iz oblasti KULTURE za 2022.godinu
Opština Rekovac je veoma često nepravedno zapostavljena u tekstovima koji se tiču kulture i istorije Pomoravlja. Međutim, ono što se u njoj nalazi veoma je značajno i vredno pažnje. Dve najpoznatije znamenitosti ovog kraja svakako su manastir Kalenić i srednjevekovni grad Županjevac.
Manastir Kalenić
Manastir Kalenić nalazi se na obroncima Gledićkih planina, blizu Trstenika.
Crkva manastira Kalenić podignuta je između 1407. i 1413. godine, a zadužbina je protovestijera Bogdana, kao i njegove supruge Milice i brata Petra. Ova istorijska ličnost je bio velmoža despota Stefana Lazarevića. Neki izvori navode čak i mogućnost da je sam Stefan Lazarević bio ktitor manastiru, ali za takve tvrdnje nema dovoljno argumenata.
Crkva je posvećena je Vavedenju Presvete Bogorodice, nekoliko godina nakon njene izgradnje podignut je i manastir u stilu moravske škole. Tačan datum nije poznat, ali istorijski izvori ukazuju da je u turskim popisuma iz 1476. i 1516. manastir pominjan, što ukazuje da je tada izgradnja već bila završena. Danas ovaj manastir važi za jedan od najraskošnijih i najlepših primera moravske škole.
Foto: wikipedia.comIFotografija iz kalendara Vardar za 1911. godinu, koji se čuva u Zavičajnom odeljenju Biblioteke grada
Različiti izvori svedoče da je krajem 17. veka opustošen zbog mnogobrojnih pljački i razaranja, međutim, pojedini autori smatraju da do prekida u funkcionisanju Kalenića nikada nije došlo. Ovo je manje verovatno jer isti ti autori navode da su u 18. veku monasi i manastira Morača došli u Kalenić i obnovili ga. Ovo se, prema pretpostavkama, desilo oko 1766. godine.
Nekoliko godina kasnije upravo u Kaleniću su se venčali Miloš Obrenović i njegova supruga Ljubica, a kum na ovom venčanju mu je bio Karađorđe Petrović. Takođe, značajan trenutak za manastir je početak 19. veka, tačnije 1815. godina kada su u njega prenete i položene mošti Stefana Prvovenčanog. Na ovom mestu su se zadržale do 1839. kada su vraćene u Studenicu.
U godinama koje dolaze manastir je renoviran, uređivan, a na početku 20. veka izgrađeni su veliki i mali konak, koji i danas postoje u okviru manastira.
Foto: wikipedia.comCrkva sa zvonikom – Autor – Radosav Stojanović
Interesantno je da je u ovom manastiru, pred početak Prvog svetskog rata živeo vladika Nikolaj Velimirović, a Vasko Popa je napisao pesmu inspirisani ovim mestom.
Nakon Drugog svetskog rata Kalenić je proglašen Spomenikom kulture, a 1979. godine i nepokretnim dobrom od izuzetnog značaja, te je pod zaštitom Republike Srbije.
Danas je ovo ženski manastir u kojem se svake godine tradicionalno održava sabor „Prođoh levač, prođoh Šumadiju“
Srednjevekovni grad Županjevac
Županjevac je još jedna izuzetno istorijski značajna lokacija smeštena u Opštini Rekovac, blizu manastira Kalenić, o kojoj se malo zna. Reč je o srednjevekovnom gradu sagrađenom u 14. veku, za koga se pretpostavlja da je podignut na temeljima rimskog utvrđenja.
Ovaj grad je imao značajnu ulogu nakon Kosovskog boja, i u njemu su se okupljali svi značajniji ljudi te oblasti, među kojima i Nikola Altomanović.
Prema istorijskim podacima, u njemu je neposredno nakon boja boravila i knjeginja Milica. O tome svedoči darovna povelja koju je ona 1389. godine poslala manastiru Hilandar. Nešto kasnije je, nažalost ovaj grad razoren od strane Turaka, a na ovom mestu je 1851. godine sagrađena crkva Svetog proroka Ilije.
Foto: Kanal MOstaci starog grada
Od 1969. godine Županjevački grad nepokretno kulturno dobro i spomenik kulture. Kula, konaka, bedema nema, ali su tu još uvek temelji i određeni delovi zidova.
Na ovom mestu se danas nalazi selo Županjevac, a u njemu se pored ostatak starog grada Županjevac nalaze ostaci još nekoliko starih gradova, o kojima se mnogo manje zna.
