Projekat pomaže Opština Ćuprija, po Konkursu za sufinansiranje projekata u oblasti javnog interesa za 2023. godinu
Problem bele kuge, odnosno, smanjenja nataliteta i prirodnog priraštaja veoma je veliki i značajan za budućnost naše zemlje. Iako broj ljudi na planeti nikada nije bio veći, te nas je, prema procenama, od 15. novembra prošle godine zvanično više od 8 milijardi, Srbija nije zemlja koja je doprinela tom rastu. Naprotiv, naša zemlja je deveta u svetu po broju ljudi koje izgubi godišnje, a taj broj iznosi čak 72 hiljade. Drugim rečima, svake godine nas je manje za više ljudi nego što živi u Paraćinu ili Ćupriji sa svim njihovim selima.
Upravo zbog toga je ideja projekta „Da Ćuprija bude bogatija“ da se pozabavi ovim problemom ukaže na različite aspekte koji ga čine, ali i načine na koje se u Ćupriji sa njim bore.
Broj ljudi u Ćupriji kroz decenije
Prvi popis stanovništva u Srbiji sproveden je davne 1834. godine, ali je, nakon ratova prvi kompletan popis bio onaj iz 1953. i ta praksa je sprovođena nakon toga u, manje-više, pravilnim razmacima od 10 godina.
Prema popisu iz te godine, u Ćupriji i svim okolnim selima koji spadaju pod ovu opštinu je živelo 32.313 ljudi. U periodu životu u SFRJ broj stanovnika ove opštine se povećavao.
Tako, 1961. bilo ih je gotovo 2000 više (34.028), deset godina kasnije 36.529, a 1981. u ovoj opštini je živeo 38.841 čovek. Do te godine je primećen, gotovo pravilni rast broja stanovnika, ali on već 1991. počinje da stagnira, preciznije, veoma polako opada.
Podaci iz 1991. ukazuju da u Ćupriji u tom trenutku živi 38.747 osoba, a deset godina kasnije 38.682. Međutim, treba napomenuti da su ovi podaci prikupljeni po starom sistemu i da, prema novoj metodologiji, koja je sprovedena paralelno takom ova dva popisa, u ovoj opštini ima daleko manje ljudi – 35.308, odnosno 33.567 deceniju posle.
Ćuprija prema popisu iz 2002.
Dakle, nešto više od 33.567 ljudi živelo je u Ćupriji početkom novog milenijuma. Od tog broja 3097 bilo je dece mlađe od 10 godina, što je ispod 10%. Dece od 10 do 14 godina starosti bilo je 1908, a od 15 do 19 godina 2147. To znači da je, malo više od petine stanovništva početkom milenijuma u ovom mestu moglo da se svrsta u kategoriju dece.
Takođe, treba reći i to da, već tada, najveći broj bračnih parova nije imao decu. Od 10178 bračnih parova, čak 3726 nije imalo potomke u tom trenutku, 3066 je imalo samo jednog, a 3009 dvoje. Onih koji su imali troje dece bilo je deset puta manje od prve dve grupe, a parova ili samohranih roditelja sa četvoro ili više dece bio je 45.
Ćuprija prema popisu iz 2011.
Rezultati iz 2011., na prvi pogled, ukazuju na popravljenu sliku broja stanovnika u Ćupriji detektujući 36.072 građana. Međutim, ovo je ukupan broj popisanih, ali je utvrđeno da više od 5 hiljada oljudi ne živi u ovoj opštini već u inostranstvu, što znači da je realan broj stanovnika bio nešto veći od 30 hiljada.
Kada je reč konkretno o broju dece, do 9 godina starosti bilo ih je 2465 (oko 8%), od 10 do 14 godina 1416, a od 15 do svega 976. Jasno je da se broj dece smanjio u odnosu na prethodni popis, ali je još indikativnije bio to što je i u ukupnom stanovništvu procentualno dece svih uzrasta bilo manje.
Sa druge strane, i dalje je bilo mnogo parova bez dece – 3046. Jedno dete imao je 3161 par, a dva samo 2420. Prosečan broj dece u porodici bio je 1,56, što nije dovoljno za pozitivni prirodni priraštaj, čak i kada se posmatraju samo dve generacije, jer, na dvoje roditelja dolazi manje od dva deteta, te ne postoji ni održanje populacije, naročito kada se u tu računicu uključe i svi oni koji nemaju porod.
Rezultati poslednjeg popisa
Kako je obrada podataka sa poslednjeg popisa još uvek u toku, nemoguće je izvući kompletne zaključke o trenutnom stanju u Ćupriji po ovom pitanju, ali je dovoljno reći da je, prema poslednjem popisu Ćupričana svega 25663, što je pad od 5 hiljada za deset godina, ili više od 15%. Takođe, u gotovo 2/3 domaćinstava u ovoj opštini živi jedna ili dve osobe, a od 7505 parova, čak 2513 nema decu.
Svi ovi, zabrinjavajući, podaci mogli su se i naslutiti na osnovu rezultata ranijih godina koji su pokazali da je građana ove opštine sve manje, da mnogi parovi nemaju potomke, a da, i kada ih imaju, njihov broj nije dovoljan da se održi stopa prirodnog priraštaja.
Ni ovi, delimični rezultati koji su dostupni iz poslednjeg popisa ne ukazuju na bilo kakvu promenu trendova, te je neophodno pozabaviti se ovim problemom ozbiljnije i odgovornije, motivisati mlade parove i obezbediti im uslove da žive i prave potomstvo.
