Tradicionalna manifestacija koja se već 39. godina održava u čast Dušana Matića, začetnika nadrealizma u Srbiji
Projekat pomaže Opština Ćuprija, po Konkursu za sufinansiranje projekata u oblasti javnog interesa za 2020. godinu
U čast velikog književnika i akademika iz Ćuprije, Dušana Matića, svake godine se u ovom gradu održava manifestacija Matićevi dani. Za ovaj događaj od 1982. godine do danas rezervisano je nekoliko dana u prvoj polovini septembra. Manifestaciju organizuje Narodna biblioteka u Ćupriji koja i sama nosi naziv ovog velikana.
Tokom tog perioda sećanje na velikog umetnika obeležava se razičitim umetničkim događajima, okruglim stolovima, predavanjima, tribinama, raspravama i razgovorima o umetnosti, prvesnstveno epohe nadrealizma.
Ko je bio Dušan Matić?
Dušan Matić rođen je u Ćupriji 1898. godine, a školovao se u Francuskoj. Kao mlad pređiveo je albansku golgotu. Jedan je od osnivača grupe beogradskih nadrealista, te i začetnik ovog avangardnog pravca u Srbiji.
Pisao je za avangardne časpoise “Zenit” i “Puteve”, a sarađivao je sa Oskarom Davičom, Đorđem Kostićem i Aleksandrom Vučom.
Nakon perioda nadrealističkog eksperimentisanja, svoj puni izraz pronašao je u misaonoj i intelektualnoj poeziji. Svoje prvo samostalno delo napisao je tek u 54. godini, a reč je o zbirci eseja pod nazivom “Jedan vid francuske književnosti”. Sa druge strane, prvi zbirku pesama “Bagdala” objavio je dve godine kasnije. Iako je kasno počeo da samostalno publikuje, objavio je desetak knjiga, a pisao je veliki broj eseja, rasprava, kritika, kao i scenarija za radio emisije.
Dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti postao je 1965. godine, a redovni 1970. Preminuo je deset godina kasnije, 1980.
Matićev šal
Najveća svečanost “Matićevih dana” održava se poslednjeg dana manifestacije, kada se jednom pesniku svečano dodeljuje nagrada pod nazivom “Matićev šal”. Ona je namenjena mladom pesniku do 27 godina starosti za prvu objavljenu zbirku pesama, pod uslovom da je objavljena u tekućoj godini. Cilj je da se mladi pesnici motivišu da nastave sa svojim stvaralaštvom. Nagrada se sastoji od ručno rađene replike čuvenog šala Dušana Matića, kape i novčane nagrade.
Među dosadašnjim dobitnicima “Matićevog šala” nalaze se mnogi koji su u godinama nakon nagrade postali značajni pisci sprske scene i istaknuti građani. Neki od njih su: Laslo Blašković, upravnik Narodne biblioteke Srbije, Dragan Bošković, redovni profesor Filološko umetničkog fakulteta u Kragujevcu, Dejan Aleksić, Jasmina Topić i drugi…
39. Matićevi dani
Ovogodišnji Matićevi dani su 39. po redu i održani su od 8. do 13. septembra. Iako je epidemiološka situacija otežala organizuaciju, ljudi iz narodne biblioteke “Dušan Matić” nisu želeli da prekinu tradiciju dugu 39 godina. Zbog toga su Matićevi dani otvoreni u letnjoj bašti biblioteke.
Manifestacija je otpočela čitanjem Matićeve poezije i predavanjem pod nazivom “Uloga žena u beogradskom nadrealizmu” koje je održala prof. dr Milanka Todić.
U zavičajnom muzeju “Horeum Margi” održana je izložba umetničkih dela izrađenih po motivima rada Dušana Matića, održan je kviz u bašti biblioteke za učenike sedmog i osmog razreda osnovne škole pod nazivom “Šta znaš o Dušanu Matiću?”. U osnovnim školama jedan čas srpskog jezika bio je posvećen ovom znamenitom ćupičaninu.
Poslednjeg dana manifestacije održan je okrugli sto o životu i radu Dušana Matića pod nazivom “Uvek prisutni Matić”, a dodeljen je i “Matićev šal”. Njega je ove godine dobila umetnica Aleksandra Gvozdenović za zbirku pesama “Cvet u jami”, studentkinja filologije iz Kruševca, čiji je pseudonimom Lena Volgin. Ona je ovu nagradu dobila u konkurenciji od trideset autora iz svih zemalja bivše Jugoslavije i Bugarske.
Na likovnom konkursu “Matiću u cast” nagradu najboljeg dobio je Ivan Milosavljević iz Ćuprije za delo “Autopotret”.
Naredne godine “Matićevi dani” proslaviće jubilej, 40 godina od održavanja i nastaviti da neguju delo i čuvaju sećanje jednog od najznačajnijih pesnika i intelektualaca Ćuprije, ali i čitave Srbije.